تعریف مدیریت منابع انسانی چیست؟

مدیریت منابع انسانی چیست؟

تعریف مدیریت منابع انسانی

به مجموعه سیاست ها و اقدامات که به جنبه هایی از فعالیت کارکنان بستگی دارد، مدیریت منابع انسانی (Human Resource Management) گفته می شود. از جمله ی این فعالیت و اقدامات می توان به جذب کارمند، آموزش، ارزیابی، پاداش، فراهم نمودن محیط سالم برای کارمندان اشاره داشت. از آنجاییکه همه مدیران به گونه ای درگیر فعالیت هایی همچون، یافتن نیروی کار واجد شرایط، مصاحبه، گزینش و آموزش می باشند، از دیدگاهی می توان همه مدیران را مدیر منابع انسانی نیز نامید. 

هرچند عموماً در شرکت های کوچک، ممکن است سمتی به عنوان مدیر منابع انسانی وجود نداشته باشد، اما به هر حال،‌ مدیریت منابع انسانی بخشی از وظیفه مدیراجرایی یا مدیرعامل سازمان است.

امروزه در بیشتر سازمان ها بخشی جداگانه برای منابع انسانی وجود دارد که از جمله بخش های بسیار مهم و ضروری در هر سازمان و اداره ای می باشد که نیازمند نیروی متخصص در این بخش می باشد.  

مدیران منابع انسانی در گروه مدیران ستادی قرار می گیرند، همچنین مدیران متخصص در حوزه منابع انسانی در زمینه استخدام کردن، آموزش دادن، ارزیابی عملکرد، تعیین میزان حقوق، ارتقا و غیره مدیران صفی را مشاوره و یاری می کنند، همچنین مدیران متخصص در منابع انسانی در راه یاری رساندن به مدیران صفی همواره می بایست نقش طرفدار کارکنان را داشته باشند. 

در زیر شرحی مختصر بر مدیران صفی و ستادی ارائه می شود: 

تفاوت مدیریت صفی و ستادی

در مدیریت منابع انسانی، معمولا بین اختیارات صف و اختیارات ستاد فرق قائل می شود. مدیریت صفی حق هدایت کارهای زیردستان را دارد و همچنین مسئول تامین هدف های اصلی سازمان است. از سوی دیگر مدیران ستادی مدیران صفی را در راه تامین این هدف ها یاری کرده و مشاوره لازم را به آنها ارائه می دهند. در سازمان های کوچک مدیران صفی معمولا بسیاری از وظایف مدیران ستادی را نیز انجام میدهند ولی با رشد سازمان، مدیران صفی نیازمند دانش تخصصی و توصیه هایی دارند که باید بوسیله مدیران ستادی و متخصص در منابع انسانی به آنها داده شود. دایره منابع انسانی کمک های تخصصی لازم و مورد نیاز مدیران صفی را ارائه می دهد. مدیران متخصص در زمینه منابع انسانی در این زمینه سه وظیفه مشخص را انجام میدهند: 

  •  نقش یا وظیفه صفی
  •  ایجاد هماهنگی
  • وظیفه ستادی

نقش مدیریت منابع انسانی در گذر زمان با تغییرات گسترده ای روبرو بوده است، بخش منابع انسانی، در ابتدا تنها وظیفه استخدام و اخراج کارکنان را بر عهده داشت، در ادامه امور مربوط به حقوق کارکنان نیز به این بخش محول گردید و در ادامه برنامه های مربوط به پاداش و مزایا نیز توسط این بخش اجرا درآمد. با توسعه این بخش دامنه فعالیت واحد منابع انسانی افزایش یافت، ذکر این نکته ضروریست که فعالیت هایی همچون برنامه ریزی از فعالیت های این بخش می باشد. 

امروزه بخش مدیریت منابع انسانی، در هر سازمان و اداره ای دارای نقش های جدید شده و دارای کاربردی گسترده و فراوان می باشد که در نتیجه آن داشتن دانش بالا از ملزومات فعالیت در این حوزه برای کارکنان آن است و از فعالیت های آن می توان به افزایش بهره وری سازمان اشاره داشت که می تواند منجر به کاهش هزینه ها در سازمان شود. 
همچنین نتایج بررسی ها نشان می دهد که بین مدیریت منابع انسانی و خدماتی که سازمان ها ارائه می دهند، رابطه ای تنگاتنگ وجود دارد و بکار بردن روش هایی همچون توجیه کارکنان تازه استخدام شده، آموزش و ... موجب بهبود عملکرد کارکنان شده و در نتیجه این اقدامات می توان خدماتی بهتر و مناسب تر را به مشتریان ارائه نمود. 
در سال های اخیر شاید بتوان تدوین و راهبردهای شرکتی را از مهم ترین نقش های بخش مدیریت منابع انسانی نام برد، بدین صورت که نقاط قوت و ضعف داخلی سازمان با تهدیدات و موقعیت ها و فرصت های خارج از سازمان جهت رقابت هرچه بهتر و سازنده تر متوازن می شود. 

از آنجا که مدیریت منابع انسانی در تاریخ بلند مدت خود همواره نقش نیروی ستادی و مشاوره ای را داشته است، لذا همین امر تا حدودی سبب کمرنگ شدن نقش اصلی آن شده و عده قلیلی به جهت عدم اطلاعات و دانش کافی برای آن ارزش کافی را قائل نیستند زیرا گمان اشتباهی در ارتباط با راهبردی نبودن این بخش وجود دارد و فعالیت های آن را صرفا در حوزه هایی همچون پرداخت به موقع حقوق و ... می دانند هرچند می توان از جنبه های پیچیده مدیریت منابع انسانی مانند کارمندیابی، گزینش، تعیین پاداش و این قبیل فعالیت ها آن را بررسی کرد که با انجام عملکرد صحیح و همسو با سیاست های شرکت، مزایای رقابتی فراوانی را برای سازمان بدست خواهد آورد. 

لازم به ذکر است که انجام این فعالیت ها بخشی کوچک در این واحد خواهد بود و بعبارت دیگر مدیریت منابع انسانی ایفاگر نقشی مهم در صحنه تدوین و اجرای راهبردهای رقابتی و سازمانی می باشد. 

از عمده نقش های مدیریت منابع انسانی می توان به تدوین راهبردها اشاره داشت که به مفهوم شناسایی فرصت ها و تهدیدات خارجی برای شرکت و همچنین تشخیص نقاط قوت و ضعف داخلی شرکت است. 

اهمیت منابع انسانی

تشخیص نقاط ضعف و قوت شرکت می تواند بر فرصت های سرنوشت ساز و راهبردی شرکت اثرات تعیین کننده ای داشته باشد، چنانچه برخی از شرکت ها راهبردهای خود را حول محور مزایای رقابتی و براساس دیدگاه مدیریت منابع انسانی تدوین می نمایند. همچنین این بخش می تواند علاوه بر تدوین این راهبردها نقش مهمی در ایفای آن ها داشته باشد. ذکر این مهم ضروریست که دایره منابع انسانی در سازمان می بایست توجه خود را به فعالیت هایی معطوف دارد که موجب افزایش ارزش در آن شرکت شده و مسیر رسیدن به اهداف سازمان را هموار نماید. 

برنامه ریزی نیروی انسانی و کارمندیابی

یکی از وظایف بخش مدیریت منابع انسانی، همانطور که پیش از این نیز ذکر شد، برنامه ریزی نیروی کار برای گماردن افراد در پست های خالی می باشد که این کار براساس پیش بینی های زیر تدوین و اجرا می شود.

  •  پیش بینی و شناسایی پست و یا پست هایی که احتمالا خالی از نیرو شود
  •  یافتن نیروی مناسب برای بخش مورد نظر که می تواند از بخش داخلی سازمان تامین و یا از داوطلبان خارجی جذب و تامین شود. 

در مورد اول چندین روش وجود دارد به طور مثال می توان با بررسی و تجزیه و تحلیل روند استخدام شرکت در سال های اخیر نیازهای آینده شرکت را مورد برسی قرار داد، همچنین می توان بر اساس عامل فروش نیز نیروی لازم جهت بخش مورد نظر را تعیین کرد. با بررسی موارد فوق می توان به نیاز و عدم نیاز جهت استخدام نیروی جدید پی برد. پس از تحلیل این بخش نوبت به تامین نیرو می رسد که می تواند از افراد داخلی و یا خارج از شرکت استفاده نمود. 

آموزش و توسعه نیروی انسانی سازمان 

پس از کارمندیابی و استخدام، گام بعدی توجیه و طی شدن فرآیند آموزش کارمندان جدید است. در توجیه کارکنان، به افراد اطلاعات لازم جهت انجام دادن کار و همچنین قوانین و مقررات شرکت داده می شود. در جهت توجیه کارکنان برنامه های گوناگونی به اجرا در می آید که ممکن است بسیار ساده و غیر رسمی و یا رسمی و طولانی باشند به اجرا در بیاد. همچنین سایر اطلاعاتی همچون مزایای کارکنان، کار روزانه افراد و مرخصی ها، کار واحد، دایره و سازمان و همچنین قوانین و مقررات ایمنی به کارکنان جدید داده می شود.  این کار توسط متخصص منابع انسانی انجام می شود. 

مقصود از آموزش، روش هایی است که بدان وسیله مهارت های لازم برای انجام کارها به افراد تازه وارد آموزش داده می شود، امروزه از آنجاییکه معمولا افراد به صورت تیمی امور و کارها را انجام می دهند لذا آموزش از اجزا غیرقابل چشم پوشی است. 

فرآیند آموزش نیروهای جدید شامل 5 مرحله می باشد

  •  تجزیه و تحلیل نیازها : برای انجام کار مورد نظر می بایست مهارت های لازم مشخص گردد . همچنین با بررسی افراد از توانایی تطابق افراد با برنامه، سطح آموزش اطمینان حاصل کرد. 
  •  طرح آموزش، موضوعات آموزشی، روش ها و شرح مطالب را می بایست تعیین و تنظیم نمود و چارچوب و برنامه ای مشخص جهت آموزش تدوین نمود. 
  •  معتبر بودن مطالب آموزشی، برنامه آموزشی باید توسط افراد کارآزموده در حوزه مورد نظر بررسی و تایید شده و در موارد لازم تجدید نظر گردد. 
  •  اجرا، در کارگاه ها و مکان مناسب می باست آموزش ها به افراد داده شود. 
  •  ارزیابی عملکرد، در انتها می بایست عملکرد افراد مورد بررسی قرار گرفته شود. 

مروری جامع از کتاب مدیریت منابع انسانی -گری دسلر

 


 

امتیاز :  ۵.۰۰ |  مجموع :  ۱

برچسب ها
    مقالات

    Douran Portal
    لطفا صبر کنید ...

    راهکار جامع سیستم های منابع انسانی اینفویار - stickey
    6.1.7.0
    V6.1.7.0